Analizując zagadnienie prawa nieruchomości, należy skupić się w pierwszej kolejności na pojęciu samego prawa nieruchomości, czym to prawo jest i jakie zagadnienia są przedmiotem jego zainteresowania.

Artykuł ten opisuje zatem prawo nieruchomości jako zespół przepisów określających prawa i obowiązki osób fizycznych i prawnych, a także instytucji będących właścicielami, współwłaścicielami czy też najemcami bądź dzierżawcami budynków i gruntów.

Prawo nieruchomości zajmuje się przede wszystkim kwestiami związanymi z budynkami, gruntami, mieszkaniami, a także szeroko rozumianymi zasobami ziemskimi, określając i precyzując obowiązki właścicieli i współwłaścicieli nieruchomości.

Źródło: daan.pl

Przepisy, które regulują zagadnienia dotyczące nieruchomości, opierają się o złożony system norm prawnych obejmujących nie tylko przepisy krajowe, ale również przepisy międzynarodowe. Trzonem norm prawnych dotyczących nieruchomości są przepisy prawa cywilnego (Kodeks cywilny), które reguluje najważniejsze zasady związane z posiadaniem, własnością, współwłasnością, katalogiem tzw. ograniczonych praw rzeczowych a także stosunkami zobowiązaniowymi.

Oprócz przepisów Kodeksu cywilnego, zagadnieniem nieruchomości zajmują się również ustawy specjalistyczne czyli przede wszystkim ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, prawo budowlane, ustawa o gospodarce nieruchomościami, a także regulacje w zakresie ochrony środowiska, które bezpośrednio wpływają na sposób korzystania z nieruchomości.

W tym kontekście warto zastanowić się zatem, na czym dokładnie skupia się prawo nieruchomości? Bardzo ważna część prawa nieruchomości dotyczy kwestii umów, w tym umów sprzedaży nieruchomości, najmu, dzierżawy czy różnego typu służebności. Ważnym zagadnieniem są również przepisy dotyczące procesów inwestycyjnych, m.in. planowania przestrzennego, zamówień publicznych oraz wydawanie pozwoleń na budowę czy przestrzeganie norm środowiskowych i budowlanych ważnych w zarządzaniu nieruchomościami. Doniosłe miejsce w dziedzinie prawa nieruchomości zajmują ponadto kwestie zasad i trybu finansowania nieruchomości, w tym kredyty hipoteczne oraz wszelkie inne formy zabezpieczeń finansowych.

Innym zagadnieniem będącym przedmiotem zainteresowania prawa nieruchomości, jest również kwestia rozstrzygania sporów dotyczących nieruchomości, na drodze postępowania sądowego  i w trybie postępowania administracyjnego. Warto podkreślić, że spornymi kwestiami dotyczącymi nieruchomości zajmują się organy administracji publicznej na różnych szczeblach, wraz z sądami, pełniącymi w tym zakresie szeroko rozumianą funkcję nadzorczą.

Jak wynika z przedstawionego wyżej katalogu zagadnień tworzących i regulujących zagadnienie prawa nieruchomości, prawo to tworzy szeroki i kompleksowy system norm, mający za zadanie zrównoważenie interesów wszystkich podmiotów i stron zaangażowanych we wszelkie procesy związane z nieruchomościami.

Niezwykle ważną częścią prawa własności, jest również kwestia istoty samej własności. W prawie nieruchomości można bowiem wyróżnić podstawową formę własności tj. własność prywatną (która  jest najszerszą forma własności, zapewniającą właścicielom pełne prawa do rozporządzania, zarządzania i dysponowania nieruchomością). Obok własności prywatnej istnieje tzw. współwłasność czyli własność wspólna, (ta forma własności oznacza podział praw i obowiązków pomiędzy współwłaścicieli). Jeszcze inną formą własności, jest tzw. własność publiczna, czyli własność służąca interesowi ogółu i zarządzana przez jednostki samorządu terytorialnego bądź państwo.

Istotną częścią polskiego prawa własności, jest ponadto tzw. użytkowanie wieczyste, które powoli jest jednak likwidowane z obrotu prawnego. Użytkowanie wieczyste, to quasi własność, która umożliwia korzystanie z nieruchomości na zasadach i trybie zbliżonym do prawa własności, jednak z wyraźnie wskazanymi przez prawo ograniczeniami czasowymi.

Natomiast w kontekście zapisów dotyczących mieszkalnictwa, duże znaczenie mają przepisy regulujące zagadnienia spółdzielni mieszkaniowych, które oferują swoim członkom prawo do lokalu w formie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu oraz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Na zakończenie warto jeszcze wspomnieć o użytkowaniu gruntów rolnych oraz własności hipotecznej która obejmuje prawa i obowiązki związane z zabezpieczeniem (poprzez wpis do księgi wieczystej) długu hipotecznego na nieruchomości.